Jak powiedzieć nie – 8 sposobów

Odmawianie nie należy do najprzyjemniejszych rzeczy. Mówiąc „nie” możesz mieć wyrzuty sumienia oraz obawy o zepsucie relacji zawodowych lub na płaszczyźnie prywatnej. Warto zatem podszkolić się w asertywnej postawie, bo gdy nauczysz się mówić „nie”, w końcu zacznie sprawiać ci przyjemność mówienie „tak”.

Zakładam, że za Twoją chęcią odmowy stoi jakiś powód, prawda? I myślę, że ten powód jest dla Ciebie ważny, skoro nie masz ochoty spełniać czyjejś prośby. Uświadomienie sobie tej drobnej zależności jest milowym krokiem w stronę zadbania o Twoją wewnętrzną ekologię oraz o trzymanie się własnych granic. Mając na uwadze powyższe, absolutnie nie musisz mieć wyrzutów sumienia wynikających z niespełnienia czyjejś prośby. Komunikuj jedynie odmowę we właściwy sposób – a tych mam dla Ciebie całkiem sporo.

NIE uzasadnione

Częstym błędem popełnianym podczas odmawiania jest nadmierne tłumaczenie się, co stawia Cię w nie do końca korzystnym świetle, ponieważ aktywuje się tu zasada „tylko winny się tłumaczy”. 

Oczywiście rozumiem, że chcesz podać jakieś uzasadnienie. Sugeruję jedynie, aby nie była to historia życia lub łańcuchowe tłumaczenie powodów, a jedynie krótkie uzasadnienie, które ma na celu pomóc rozmówcy w przyjęciu odmowy.

Zamiast mówić: Synek podłapał przeziębienie w przedszkolu, więc muszę jechać z nim do lekarza. Żona nie może, bo dostała dodatkowe zadania w pracy i siedzi po godzinach, dlatego bardzo mi przykro, ale nie pomogę Ci teraz w sprzątaniu biura.

Powiedz: 

• Przykro mi, dziś muszę zająć się sprawami rodzinnymi.

Przekaz możesz zmiękczyć bardziej, zwracają się do rozmówcy po imieniu (podobno nie ma dla człowieka piękniejszego słowa, niż jego własne imię :-)).

NIE odroczone

Jeśli jesteś jedną z osób, która wpada na ciętą ripostę długo po odbytej rozmowie lub jeśli zdarza Ci się czasami wyrazić zgodę zbyt szybko, a żałować już po kilku sekundach, technika „NIE odroczonego” sprawdzi Ci się idealnie. Dlaczego? Bo daje Ci czas do zastanowienia się i podjęcia świadomej decyzji, po rozważeniu wszystkich „za” i „przeciw”.

Powiedz:

Jeśli rozmówca nie będzie chciał dać Ci czasu do namysłu, powiedz:

• Przykro mi, ale naprawdę potrzebuję czasu do namysłu. Bez niego muszę odmówić. 

NIE dyplomatyczne

Mogą przytrafić Ci się sytuacje, w których odmowa wymaga większej finezji. Często będzie to prośba od osoby, na której bardzo Ci zależy lub od której jesteś uzależniony w jakiś sposób albo związany zawodowo. Nie dyplomatyczne polega w takiej sytuacji na pokazaniu gotowości do pomocy przy jednoczesnym nieuleganiu presji od razu.

Powiedz:

• Rozumiem, że chcesz skończyć to zadanie względnie szybko, jednocześnie myślę, że spokojnie możesz zacząć sama. Wróć do mnie, gdy trafisz na jakąś przeszkodę, z którą nie będziesz mogła sobie poradzić.
• Rozumiem Cię doskonale, jednocześnie proszę, abyś poprosił o pożyczkę kogoś, kto dysponuje większym niż na budżetem i wrócił ewentualnie do mnie, gdy żadna z tych osób Ci nie pomoże, ok?

Nie połowiczne

Czasami zdarzą się sytuacje, w których zechcesz pomóc, ale bez brania na siebie całego zadania lub nie będziesz mieć czasu/chęci na pomoc w danym momencie. Nakreślenie granic i wyjście z pomysłem na rozwiązanie na pewno Ci się w takiej sytuacji przyda.

Powiedz:

• W tym tygodniu nie dam rady, ale wróć z tym do mnie po weekendzie, dobrze?
• To zróbmy tak: zajmij się pierwszą częścią i przyjdź do mnie, kiedy będę trzeba zająć się kolejnymi etapami, dobrze?
• Mogę napisać Ci wprowadzenie, ale rozwinięcie i zakończenie zrób już sobie sam.

Nie przekierowujące

Ten sposób polega na odesłaniu proszącego do innej osoby lub innego źródła.

Powiedz:

• Słuchaj, uważam, że są osoby bardziej kompetentne, aby Ci z tym pomóc. Zwróć się z tym do…
• Myślę, że na początek możesz poczytać o tym, jak przygotować poprawne cv i list motywacyjny. Ciekawe materiały w tym temacie znajdziesz tu…

Nie warunkowe

Tę formę odmowy warto stosować zwłaszcza w sytuacjach, w których ktoś zespołu prosi Cię o coś i wiesz, że zabierze Ci to czas na skończenie innego zadania, w którym osoba prosząca ma kompetencje, aby pomóc.

Powiedz:

• Ok, pomogę Ci z tym tematem, a Ty w zamian pomóż mi z moim. 

NIE z zasady

Bywają sytuacje, gdy rozmówca jest natarczywy lub jego prośba mocno godzi w Twoje wartości lub zasady – warto się wtedy do nich odwołać.

Powiedz:

• Mam zasadę, że nie rozwiązuję za kogoś zadań, kiedy sama nie wyrabiam się ze swoimi.
• Nie podejmuję takich decyzji przez telefon.

NIE definitywne

Dzielę je na dwa warianty – jeden, który ma pokazać mocne zdecydowanie, a drugi, w którym rozmówca usłyszał już raz odmowę, ale nie daje za wygraną. W obu sytuacjach argumentacja może być bardzo podobna. 

Powiedz:

• Na ten moment nie jest to, niestety, możliwe (mocne zdecydowanie).
• Jest to moja ostateczna decyzja. Nie wracajmy więcej do tego tematu (brak dania za wygraną przez rozmówcę).

Pamiętaj! Pomaganie innym to fajna rzecz, jednak zawsze bierz pod uwagę własne potrzeby, szanuj swój czas i nie pozwól, by otoczenie weszło Ci na głowę. Zdrowa asertywność jest dobra, a stawianie granic potrzebne i niech nikt Ci nie wmówi, że jest inaczej.

Autor: Elżbieta Malik