Bronienie się a radzenie sobie

Aby poradzić sobie ze stresem, ludzie przyjmują dwie formy zachowań: bronienie się oraz radzenie sobie.

Bronienie się polega na redukowaniu symptomów stresu lub na pozbywaniu się ze swojej świadomości tych symptomów.

Jeśli na przykład odczuwasz stres, ponieważ musisz przygotować się do ważnej prezentacji w pracy, możesz bronić się przed tym nieprzyjemnym uczuciem poprzez wyjście na imprezę, odwiedzeniem znajomych lub sprzątaniem na błysk całego mieszkania. Twoja obrona nie spowoduje, że problem zniknie – prezentacja i tak będzie miała miejsce, tyle że poprzez podjęcie wszystkich innych czynności zastępczych będziesz teraz do niej jeszcze mniej przygotowany. Niemniej jednak przez pewien czas będziesz odczuwać mniejszy stres.

Bronienie się ma tę zaletę, że redukuje pewne symptomy jak niepokój lub zmartwienie. Ma jednocześnie również olbrzymią wadę – nie usuwa stresu. Co więcej – stres powraca i może być nawet trudniejszy do złagodzenia.

Radzenie sobie ze stresem, w przeciwieństwie do bronienia się, polega na podejmowaniu działania, którego celem jest zredukowanie poziomu stresu lub jego eliminacja. Działania, jakie należy podjąć w tym obszarze to: zdiagnozowanie czynnika stresującego i opracowanie sposobu rozwiązania problemu lub zredukowania szkody, jaką ten problem przynosi.

W przypadku naszej prezentacji: należy uświadomić sobie, że nie jesteśmy do niej przygotowani. W kolejnych krokach możemy ułożyć jej plan, zadbać o merytorykę i nawet poprosić znajomych, by ją z nami przećwiczyli.

Radzenie sobie ze stresem może być zorientowane na problem oraz na emocje. Zorientowanie na problem polega na jasnym określeniu stresora i podjęciu konkretnych działań celem jego eliminacji. Radzenie sobie ze stresem zorientowane na emocje polega na opanowaniu swojej reakcji emocjonalnej na stresor przez skupienie się na własnych uczuciach, nazwanie ich oraz przepracowanie, by móc myśleć jasno, żeby zacząć działać racjonalnie. Należy je odróżnić od ruminacji, czyli rozpamiętywania, co wcale nie wpływa dobrze na lepsze samopoczucie.

Zdarza się, że oba te sposoby mogą zadziałać razem. Przypuśćmy, że nie dostałeś wymarzonego awansu. Możesz poszukać innej firmy lub zrobić listę potrzebnych w przyszłości kompetencji miękkich, by na kolejnym AC mieć większą szansę (skoncentrowanie na zadaniu), ale nie jesteś w stanie zrobić tego od razu, ponieważ jesteś zły lub smutny z powodu zaistniałej sytuacji.   Możesz więc skupić się na emocjach – wziąć dłuższą kąpiel, iść na spacer – uspokoić się, by potem już z jasnym umysłem planować działania zawodowe.

Autor: Elżbieta Malik